Toen Marrigje Varsseveld
Vreeswijk (nu Nieuwegein) 26-06-1884 -? uit Vreeswijk in 1904 ruim twee maanden zwanger was trouwde ze met de smid Andries van DijkAndries Cornelis, Vianen 03-11-1882 – ? uit Vianen.Vreeswijk 12-08-1904, Utrechts archief, 463 Burgerlijke stand, registers 1903-1942, inv. nr 506, akte nr. 4 Na het huwelijk bleef ze twee maanden bij haar zus aan de Ceintuurbaan in Amsterdam wonen voordat ze introk aan de Kaatsbaan B146 in Maarssen, die Andries in de tussentijd had gehuurd. In dit pand, waar meer families woonden, werd hun dochter Joop van DijkJohanna Lijsabeth, Maarssen 31-05-1905 – Amsterdam 01-12-1993 (88) in mei 1905 geboren.
Van Den Haag naar De Bilt
Drie maanden later verhuisde het gezin naar Den Haag, waar Joops vader werk vond als rijtuigsmid en chauffeur voor Jan Bootz,Johannes Georgius Henricus Antonius, Amsterdam 17-05-1853 – De Bilt 18-02-1929 (75), begraven in Parijs (F) 30-04-1929 likeurstoker en eigenaar van het Amsterdamse proeflokaal De Drie Fleschjes. Bootz zou aan de Koningskade 17 in Den Haag hebben gewoond. De familie Van Dijk vond woonruimte aan de Z.O Oranjebuitensingel 110-D,Gezinskaart D52.F115, gemeentearchief Den Haag; op deze locatie staat nu het ministerie van OCW waar de zus en broers van Joop werden geboren: Martha,Martha, Den Haag 14-01-1907 – ? 1947 (52) Jan MaartenJan Maarten, Den Haag 15-09-1908 – ? en Dries.Andries Cornelis jr., Den Haag 30-05-1910 – ? In 1915 verhuisde de familie Van Dijk naar De Bilt en woonde er tijdelijk aan de Soestdijkerweg 11 in een vermoedelijk bijgebouw van de kapitale Villa Marijland aan de (huidige) Soestdijkseweg Zuid 13, waar Jan Bootz inmiddels met zijn gezin en drie zussen was gaan wonen.
Jagtlust
De Bilt was aan het begin van de 20e eeuw flink in ontwikkeling. In 1863 was op enkele kilometers lopen vanaf het dorp De Bilt een treinstation gebouwd; dat was een voorwaarde van de eigenaar van landgoed Jagtlust bij verkoop van het land waarover het treinspoor Utrecht-Amersfoort zou worden aangelegd. In de loop der jaren nam het aantal treinen op deze lijn toe en gingen steeds meer mensen dichter bij het station wonen. De gunstig gelegen locatie in combinatie met de relatief goedkope grond en de ‘frisse omgeving’ leidde rond 1900 tot de oprichting van het Utrechtse projectontwikkelingsbedrijf NV Maatschappij tot Exploitatie van Bouwterreinen aan Station De Bilt. Aannemer en steenfabrikant Leendert WesterhoutLeendert Hubertus, Utrecht 21-01-1862 – Utrecht 07-04-1940 (78) uit Utrecht, een van de oprichters, werd directeur. Hij kocht gronden van Jagtlust, deed de eerste bouwaanvragen voor het nieuwe Villapark Vogelzang en ontwikkelde er villa’s voor onder meer gepensioneerde planters die terugkwamen uit Nederlands Indië en die in het groen wilden wonen, huizen zoals de villa’s aan de Soestdijkseweg-Zuid. Eén daarvan, villa Adriana op nummer 263 (1901) vernoemde Westerhout naar zijn echtgenote Adriana Florie.Vianen 10-05-1857 – Utrecht 11-02-1927 (69) Het nieuwe dorp dat hier aldus rond 1900 ontstond, werd evenals het inmiddels nieuwe station vanaf 1917 Bilthoven genoemd.
Jeanne Westerhout, kleindochter van Leendert Westerhout en Adriana Florie, zou later met Joops broer Dries trouwen.
Willem Pijper
Vanaf 16 oktober 1915 woonde de familie Van Dijk in een bovenwoning aan de Lijsterlaan 1 in (toen nog) De Bilt.Gezinskaart 2374, gemeente De Bilt; nu Julianalaan 25, Bilthoven; hier zijn de Emmausgangers gevestigd Van Dijk werd full time chauffeur en reisde met Bootz door heel Europa. In 1920 was hij automonteur in Garage Nestor die door de NV Biltsche Bouw- en Bouwgrondmaatschappij onder zijn woonetage was gebouwd.
Vier jaar later verliet Joop, 19 jaar oud, het ouderlijk huis met ruzie – wellicht vanwege haar relatie met de gehuwde componist Willem Pijper.Willem Frederik Johannes Pijper, Zeist 08-09-1894 – Leidschendam 19-03-1947 (52)
De 30-jarige Pijper stond aan het begin van zijn succesvolle carrière en zijn werk werd vanaf 1922 in het buitenland uitgevoerd.Willem Pijper, ed. Arthur van Dijk (2011) Joop zou met hem naar Parijs zijn gereisd,Gesprekken met Rob van Dijk, 10 juli en 26 september 2013. daar had Pijper gestudeerd bij Nadia Boulanger.
Op 20 oktober 1924 schreef Pijper zich zonder zijn echtgenote Annette Werker in op adres Spuistraat 274-II in Amsterdam, waar ook Joop introk.Geregistreerd als inwonende bij Pijper, Woningkaart Spuistraat 274 Amsterdam, WKSAA00337000442 Het werd geen succes. Na een half jaar, op 30 april 1925 keerde Joop terug naar de Lijsterlaan in Bilthoven, terwijl Pijper aan het einde van het jaar naar Maarssen vertrok.De bundel ‘Papieren gevaar, verzamelde geschriften 1917-1947, Willem Pijper’, ed. Arthur van Dijk (2011) bevat geen geschiften uit de periode met Joop. Vier maanden later werd het huwelijk met Annette Werker ontbonden.Pijper schreef zich op 21-12-1925 uit op de Spuistraat. Datum scheiding Annette Werker 29-4-1926. Ook de relatie met vriendin en componiste Iet Stants liep op de klippen. Pijper hertrouwde 17-3-1927 met Emma van Lokhorst, van wie hij op 16-1-1936 scheidde. “Willem Pijper leidde een kort, heftig en rusteloos leven. (..) Gedurende zijn twee huwelijken onderhield Pijper bovendien innige contacten met veel andere vrouwen. Hendrik Marsman kwalificeerde hem als ‘haremhouder’.” VPRO podcast, Willem Pijper in het licht van de eeuwigheid, dd.17-10-2023
Samenwonen
De familie Van Dijk verhuisde een half jaar na de terugkomst van Joop naar Groenekan in Maartensdijk (waar Van Dijk mogelijk een fietsenwinkel had) en vervolgens weer terug naar Bilthoven, naar de Konijnenlaan 36 in de nieuwe wijk Tuindorp (waar Van Dijk wederom als automonteur werkte). Deze woning stond in een straat van 30 huurwoningen die in 1921 door de Algemeene Biltsche Woningbouwvereniging waren gebouwd. De huizen hadden een eigen beerput, een zinkput voor het keukenwater en een droog closet, dus zonder waterspoeling. De huur bedroeg 4,25 tot 8 gulden per week.
Hiervandaan vertrok Joop naar de Regentesselaan 9 in Amersfoort, ze werkte in deze jaren als dienstbode.Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten 1939-1994, nr A05907-0274-0037 Hoe zij Ad Grimmon heeft leren kennen is niet bekend; misschien hebben ze elkaar in Bilthoven ontmoet, waar Grimmon tijdelijk in Villa El Rancho woonde, misschien werkte ze in El Rancho – of reageerde zij later, in 1928, op een advertentie van Grimmon die een dagmeisje zocht op het adres Vondelstraat 98 in Amsterdam.De Maasbode, 22 november 1928, p. 4
Op dit adres is Joop op 27 februari 1930 geregistreerd als inwonend bij Ad Grimmon. Zijn echtgenote Toos BrondgeestCatharina Gertruda Maria, Den Haag 24-01-1888 – Castricum 31-08-1983 (95) en hun twee zoons waren inmiddels uit dit huis, en uit Amsterdam, vertrokken. Het huwelijk werd pas eind 1938 ontbonden. Een half jaar daarna trouwden Ad Grimmon en Joop van Dijk, wellicht in de Trouwkamer Eerste Klasse in Amsterdam die onder Grimmons leiding tot stand was gekomen. Toen woonden zij al enkele maanden in een voormalige school aan het Molenpad, die ze tot woonhuis en werkruimte hadden verbouwd, en waar ze beiden tot hun dood zouden blijven wonen.
Interieur Watteaustraat
In 1932 vermeldde Elisabeth RoggeElisabeth Margaretha, Moordrecht 08-01-1858 – Amsterdam 05-01-1945 (86) Joop van Dijk in De Vrouw en haar Huis als medeontwerper van Grimmon bij het interieur van een flatwoning in de Amsterdamse Watteaustraat.Rogge (1932) Joop noemde zich later ook zelf binnenhuisarchitecte; dit staat als haar beroep vermeld in het Amsterdamse bevolkingsregister. Ze had er geen opleiding voor; ze was er door Grimmon in meegegroeid. Veel later was ze betrokken bij de restauratie van het Rembrandthuis, maar dat was boven haar macht; ze trok zich terug uit het project.Rob van Dijk, 10 juli en 23 september 2013 Familie van Joop herinnert zich haar als creatief, inspirerend en eigenzinnig. Al kort na de oorlog bezat ze, zeer ongebruikelijk voor vrouwen in die tijd, een rijbewijs.
Ad Grimmon overleed, onverwacht, op 1 juni 1953, thuis aan het Molenpad. Joop stierf er 40 jaar later even onverwacht; ze was meer 20 jaar jonger dan Grimmon en zou bijna 20 jaar ouder worden.
© Archief Grimmon
