Vliegtuigongeluk Floor Grimmon

An RädeckerinfoAnni, Amsterdam 1919 – Antwerpen (B) 2018 of 2019 (99), dochter van John Rädecker, met wie Ad Grimmon zijn hele leven bevriend is geweest infoGesprek met An Rädecker, Antwerpen 20 augustus 2015 herinnerde zich dat Floor Grimmon,infoAmsterdam 03-06-1921 – Augenblae (VK) 21-07-1948 (27) de oudste zoon van Ad Grimmon, in de eerste helft van de jaren ’30 vaak met zijn vader en diens vriendin Joop in de zomervakanties mee kwam naar de Noord-Hollandse duinen.infoGesprek 20-08-2015, Antwerpen Floor was net zo oud als haar broer Hanni.infoJohan Raedecker, Groet 22-02-1921 – Antwerpen (B) 02-12-1976 (55) Misschien waren deze jaren de meest stabiele jaren uit het leven van Floor Grimmon.

Floor Grimmon
Floor werd in 1921 geboren aan de Prinsengracht 289 in Amsterdam. Hij was vernoemd naar wethouder Floor Wibaut, met wie zijn vader Ad Grimmon zoveel samenwerkte.
In 1924 verhuisde de familie naar de Vondelstraat 98, waar Vincent werd geboren; Vincent overleed na 9 maanden.infoVincent, Amsterdam 11-03-1924 – Amsterdam 20-12-1924 Die gebeurtenis had grote gevolgen voor de familie. Hoewel de jongste zoon RodoinfoRodomont Vincent, Amsterdam 07-11-1925 – San Diego, Californië (VS), 2006 (93) nog geen jaar later werd geboren, zou er een einde komen aan de relatie van Ad Grimmon en Toos Brondgeest.
Floor was vier jaar oud toen zijn vader het huis verliet en naar Bilthoven verhuisde. Zelf bleef hij met zijn moeder en broer aanvankelijk nog in Amsterdam wonen, maar al snel volgden vele verhuizingen: in 1926 en 1927 woonden zij in Den Haag, Naarden en Amsterdam (aan de Volkerakstraat 7); van daaruit vertrok Toos met Rodo naar Weltevreden, Nederlands-Indië. Na terugkomst in Nederland, via Den Haag, registreerde ze zich als geneesheer aan de Kortegracht 20 in Amersfoort. In 1931 schreef ze zich in aan de Dalweg 23 in Hilversum, waar toen het christelijk tehuis voor schoolgaande kinderen Pension Woek was gevestigd en in het jaar daarop trok ze met Rodo in aan de Ruitersweg 8 in Hilversum – bij haar schoonouders Bert en Dorothea Grimmon, die telkens weer tijdelijk onderdak boden aan hun kinderen en diens partners, en aan hun kleinkinderen.
Het ziet er naar uit dat Floor niet met zijn moeder en broer meeging naar Nederlands-Indië, maar werd ondergebracht bij zijn grootouders in Hilversum. Daar slaagde hij in 1934 voor het toelatingsexamen voor de Gemeentelijke HBS.infoDe Gooische Post, 17 juli 1934, p.1 Zijn vader Ad Grimmon was intussen definitief teruggekeerd naar de Vondelstraat in Amsterdam; hoewel formeel nog getrouwd met Toos, was hij er gaan samenwonen met zijn vriendin Joop van Dijk. Met hen ging Floor in de eerste helft van de jaren ’30 geregeld mee naar zee, naar de camping in Groet, waar John Rädecker met zijn familie de zomervakanties doorbracht. John’s dochter An had er fijne herinneringen aan.
Direct na Floors eerste jaar op de HBS vond zijn moeder Toos woonruimte in Loosdrecht, waar ze met Floor en Rodo terecht kon. Drie jaar later, in april 1938, vertrok zij met hen naar België, naar de Rue Grétry 142 in Luik. Misschien vormde dit vertrek van Toos en de kinderen uit Nederland dan eindelijk aanleiding voor Ad Grimmon om, dertien jaar nadat hij en Toos uit elkaar waren gegaan, echtscheiding aan te vragen. De scheiding werd uitgesproken door het Amsterdamse gerechtshof.infoDe scheiding werd uitgesproken op 6 oktober 1938, op 5 december 1938 ingeschreven in het register van de Burgerlijke stans en op 7 januari 1937 gepubliceerd in de Nederlandsche Staatscourant Toos is in 1939 nog wel terug geweest in Amsterdam, op het adres Volkerakstraat 29, maar emigreerde uiteindelijk met Rodo – na een kort verblijf in Nederlands Indië – naar Burnaby in Canada.
Kennelijk onderhielden Ad Grimmon en Toos Brondgeest geen contact meer. Grimmon heeft later verklaard dat Toos en zijn zoons Floor en Rodo, toen 18 en 15 jaar oud, in België waren toen de oorlog uitbrak. In 1942 hoorde hij dat ze in Stuttgart, Duitsland zouden zijn, maar alle pogingen om hen te vinden mislukten. In 1948 zei hij hierover: “Ten einde raad heb ik toen een poging aangewend om als architect naar de Oost Compagnie te komen en dan zodoende met mijn twee zoons in contact te komen.” Hiertoe had hij een brief geschreven naar deze nationaalsocialistische organisatie in Den Haag, maar toen hij werd verwezen naar de Rijkscommissaris voor de Oekraïne in Rowno (Rivne) ondernam hij geen verdere actie.

Frankrijk, Portugal, Amerika en Australië
Floor is niet met zijn moeder en broer Rodo meegereisd naar Nederlands-Indië en/of Canada; of hij in 1942 al dan niet in Stuttgart is geweest is niet duidelijk.infoIn de tussentijd, op 3 juni 1939, had Floor Grimmon de dienstplichtige leeftijd bereikt, maar na de capitulatie van Nederland op 10 mei 1940 kreeg de lichting die in 1939 moest opkomen in zijn geheel groot verlof: Nederland had immers geen leger meer Wel verstrekte het Consulaat van Spanje in Marseille op 21 augustus 1942 een laissez passer aan Floor Grimmon, 21 jaar oud, om door Spanje naar Portugal te reizen, met aldaar een maximale verblijfsduur van 30 dagen. Op 9 januari 1943 verkreeg hij opnieuw een vergunning tot doorreis, nu van een Zweedse organisatie, gevestigd in Parijs, waarmee hij vanuit zijn woonplaats Saint Béat, Haute Garonne in de Pyreneeën, opnieuw naar Portugal kon reizen; ditmaal kon hij maximaal 15 dagen in Lissabon blijven.infoDocumenten in familiebezit
Saint Béat ligt op ongeveer 115 km afstand van Pinsaguel, het dorp waarheen Floors toekomstige echtgenote Judith Woudhuysen (later Jetty, Harriet)infoJudith, Brussel, Etterbeek (B) 13-07-1923 – New York 14-06-2018 (94) en haar ouders waren gevlucht nadat de Duitsers Brussel waren binnengevallen. Ze woonden er enkele jaren en Jetty’s vader Henry Woudhuysen had werk gevonden in Toulouse, in het noorden van de Haute Garonne. Het Vichy regime noopte de Joodse familie echter om ook uit Frankrijk te vluchten, naar Portugal.infoPaulette DeRito, e-mail 9 augustus 1923 Daar verleende het Nederlandse Gezantschap in Lissabon bijstand aan vluchtelingen.infoHet gezantschap vervulde eind 19e eeuw een belangrijke rol in de onderhandelingen tussen Nederland en Portugal betreffende Timor (Indonesië). Tijdens de Tweede Wereldoorlog had ze opnieuw een belangrijke rol, om de betrekkingen met het vrije en strategisch gelegen Portugal goed te houden. Ook de vluchtelingenzaken in die tijd vielen ten dele voor rekening van het gezantschap. Het gezantschap bestond in Portugal uit slechts een hele kleine staf, een gezant en een kanselier. Inventaris van het archief van het Nederlandse Gezantschap in Portugal (Lissabon), (1759) 1888-1954 (1957) Nationaal Archief, Den Haag 1990, Nummer Toegang: 2.05.161, Versie: 06-07-2021, G.P. de Vries
De reizen van Floor naar Portugal betroffen mogelijk een bezoek aan de familie Woudhuysen in Lissabon. En mogelijk is hij van daaruit terecht gekomen in de Royal Netherlands Military Flying School, een Nederlandse vliegschool op Jackson Army Airfield in Jackson, Mississippi.infoPaulette DeRito, e-mail 26 juli 2022{end-tooltip} Daar werd grond- en vliegend personeel gedurende de Tweede Wereldoorlog opgeleid (in de periode 8-5-1942 tot 15-02-1944) voor de Koninklijke Luchtmacht, de Militaire Luchtvaart van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger en de Marine Luchtvaartdienst. Floor werd vervolgens uitgezonden naar Canberra, voor actieve dienst in het XVIIIe Squadron van de Royal Australian Air Force (RAAF), dat op 4 april 1942 was opgericht.{tooltip}info{end-texte}Nieuwe Leidsche Courant, 22 juli 1948  Het squadron van de RAAF was gerelateerd aan de Nederlands-Indische luchtmacht KNIL, die er B-52 C/D Mitchell bommenwerpersinfoEen tweemotorig eendeksvliegtuig met dubbel richtingsroer en intrekbaar landingsgestel en neuswiel, vernoemd naar de Britse vliegtuigconstructeur Mitchell gebruikte tegen de Japanners, als onderdeel van de Amerikaanse luchtmacht in het Verre Oosten.infoDe Gooi- en Eemlander, 22 juli 1948
Floor Grimmon werd ‘Engelandvaarder’.infoOnder Engelandvaarder wordt verstaan: “de toenmalige Nederlander of Nederlands onderdaan die na de capitulatie van Nederland op 14 mei 1940 (Zeeland een aantal dagen later) en uiterlijk op 6 juni 1944 (D-day) tegen de wil van de vijand uit enig bezet gebied behorende tot het Koninkrijk der Nederlanden zoals zich dat bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog heeft uitgestrekt, dan wel enig ander door de vijand bezet of vijandelijk gebied heeft verlaten met de bedoeling een persoonlijke bijdrage te leveren aan de geallieerde oorlogsvoering”. Nationaal Archief, Onderzoeken, Engelandvaarders 1940-1944

Familie Woudhuysen
Floor Grimmon en Jetty Woudhuysen moeten elkaar voor of tijdens de oorlog hebben leren kennen. Vrijwel direct na de bevrijding waren ze terug in Nederland, ze traden in het huwelijk en vestigden zich in Den Haag, aan de Ten Hovestraat 78. Daar werd in januari 1946 hun dochter geboren.
Jetty’s ene grootvader, Levi WoudhuyseninfoDen Helder 14-04-1856 – ? uit Den Helder, was diamantslijper in Amsterdam, waar hij op 4 september 1876 was getrouwd met Judith Coe.infoAmsterdam 04-02-1856 – ? Ze verhuisden naar Antwerpen, waar in 1887 hun zoon Marcus werd geboren.infoAntwerpen (B) 14-06-1887 – ? Henry volgde in 1890 in AmsterdaminfoAmsterdam 21-07-1890 – New York City (New York VS) 14-05-1977 (86) en Isaac in 1893 weer in Antwerpen.infoAntwerpen (B) 21-01-1893 – ? In de Eerste Wereldoorlog woonde de familie in Den Haag, aan de Amsterdamschestraat 37 en de Jan Blankenstraat 76,infoIn resp 1915 en 1917, Digitale Stamboom Haags Gemeentearchief (2017) daarna in Parijs. Marcus werd, net als zijn vader, diamantbewerker; Henry en Isaac begonnen als kantoorbediende.
Jetty’s andere grootvader, Isaac Goudsmit uit Den Haag,infoDen Haag 11-02-1873 – Auschwitz (D) 11-02-1943 (70) trouwde daar met Marianne Gompers uit Amsterdam,infoAmsterdam 25-07-1872 – Auschwitz (D) 11-02-1943 (71) zij gingen aan de Koninginnegracht 137 in Den Haag wonen. Isaac was handelsreiziger en winkelier in modeartikelen voordat hij meubelfabrikant werd. De modezaak moet Goudsmit Gompers Dameshoeden van Marianne aan de Prinsestraat 86 zijn geweest die zij daar tot de oorlog heeft gehad.infoWellicht in navolging van haar vader, winkelier in dameshoeden, zie Van Calmthout (2016). Haar vader was Abraham Samuel Gompers, Den Haag 1861, Digitale Stamboom Den Haag (2016)
Isaac en Marianne hadden twee kinderen, RachelinfoDen Haag 23-11-1898 – New York City (New York, VS) 22-03-2003 (104) en Sam.infoSamuel Abraham, Den Haag, 11-07-1902 – Reno, Nevada (USA) 04-12-1978 (76) Sam Goudsmit zou fysicus worden. Hij promoveerde in 1927 in het relatief nieuwe Zeemanlaboratorium in Amsterdam dat Ad Grimmon – de latere schoonvader van zijn nichtje Jetty – enkele jaren eerder in opdracht van de gemeente had ingericht. Hij emigreerde daarna naar de USA en werkte er op de Universiteit van Michigan in Ann Arbour en voor het Massachusetts Institute for Technology (M.I.T.). In de oorlog was hij wetenschappelijk hoofd van een missie die onderzocht hoever nazi-Duitsland was gevorderd met de ontwikkeling van een atoombom.infoSam Goudsmit won de Max Planckmedaille in 1964, samen met George Uhlenbeck uit Batavia, Nederlands-Indië. In 2016 publiceerde Martijn van Calmthout de biografie Sam Goudsmit, Zijn jacht op de atoombom van Hitler
Sams zus Rachel Goudsmit was inmiddels getrouwd met Henry Woudhuysen, op 20 september 1921 in Den Haag.infoDigitale Stamboom, Stadsarchief Den Haag (2016) akte d.d. 20 september 1921, nr. 1437. De getuigen waren Andries Blits en Abraham Samuel Gompers (Rachels grootvader, Mariannes vader), beiden woonachtig in Amsterdam Henry woonde tot die tijd bij zijn ouders in Parijs en was inmiddels directeur van een N.V. Jetty, hun enige kind, werd in 1923 geboren in de Brusselse gemeente Etterbeek; vervolgens verhuisden Henry en Rachel naar Parijs en daarna weer naar Den Haag.infoVan Speijkstraat 28 mei 1924; Atjehstraat 128 3 juni 1925In 1926 woonden ze in Schaarbeek, Brussel (waar Jetty naar school ging)infoDigitale Stamboom, Stadsarchief Den Haag, 30 juni 1926 en e-mail Paulette DeRito 9 augustus 2023 (2016) totdat ze er in 1940 in slaagden om naar Pinsaguel in Zuid-Frankrijk te vluchten.

Augenblae
Op 21 juli 1948 vloog Floor, 27 jaar, met vijf ervaren collega’s met een North American Mitchell B-25 C/D vroeg in de ochtend naar de haven van Lossiemouth in Schotland. Acht van deze toestellen vlogen na de Tweede Wereldoorlog bij de Marine Luchtvaartdienst vanaf Marinevliegkamp Valkenburg (bij Wassenaar), en wel bij het 320 squadron. De vliegeniers waren vertrokken van vliegveld Valkenburg om onderdelen naar het nieuwe vliegdekschip HM Karel Doorman over te brengen.
Het ging helemaal mis. De Marine Luchtvaartdienst, liet Jos Evers weten,infoE-mail Jos Evers, 16 januari 2017 had dit jaar vaker grote tegenslagen te verwerken: “Ook in 1948 bleven vliegongelukken de M.L.D. niet bespaard. Een Firefly stortte neer op een school in Apeldoorn en een andere bij het dorp Valkenburg; een Mitchell vloog met zes man tegen de Schotse kust te pletter. [..] Het waren evenzovele dagen van rouw om het verlies van de jonge levens der M.L.D.- mannen, die in deze vliegtuigen de dood vonden.”infoHonselaar (1950), p. 329
Om 07.15 uur verongelukte het vliegtuig van Floor en zijn collega’s boven Augenblae, vermoedelijk vanwege slecht zicht bij het aanvliegen van de kust. De wrakstukken werden door een boer gevonden op de helling van een heuvel op enkele kilometers van vliegveld Vordoun, voordat de Britse vliegtuigen die al waren opgestegen om te zoeken, ter plaatse waren.infoNieuwe Leidsche Courant, 21 juli 1948
Het ongeluk was groot nieuws, er werd in tal van kranten in het hele land over geschreven. De slachtoffers werden met de HM Van Kinsbergen naar Den Helder gebracht en vervolgens naar Den Haag. Daar werd Floor Grimmon samen met vliegenier D. Gentis en telegrafist C. Swens met militaire eer begeleid naar de Algemene Begraafplaats Westduin aan de Laan van Meerdervoort. Er waren officieren en manschappen aanwezig van Marine Vliegkamp Valkenburg en matrozen droegen rouwkransen. De begrafenisstoet trok langs het Vredespaleis in Den Haag, waarvoor Ad Grimmon vijftig jaar eerder bij Ed. CuypersinfoEduard Henricus Gerardus Hubertus, Roermond 18-04-1859 – Den Haag 01-06-1927 (68) aan de prijsvraagontwerpen had gewerkt.

New York
Na de begrafenis van Floor, in 1948, emigreerde Jetty met haar dochter naar New York, naar haar ouders Henry Woudhuysen en Rachel Rosemary (Ro) Goudsmit, die hier inmiddels in The Bronx woonden; Ro Woudhuysen-Goudsmit overleed er in 2003 op 104-jarige leeftijd. Jetty hertrouwde en kreeg nog twee kinderen; ze stierf in 2018, 94 jaar oud.
De voorbereidingen voor emigratie van Isaac Goudsmit en Marianne Gompers naar de Verenigde Staten waren al in gang gezet, maar konden voorkomen dat zij in 1943 werden gedeporteerd uit Den Haag. Zij stierven op 12 februari 1943 in de gaskamers van Auschwitz.

© Archief Grimmon

 

Print Friendly, PDF & Email