Weer een aantal nieuwe identificaties van de legendarische foto die Alex Bratsch op 13 april 1906 maakte van het tableau de la troupe van architectenbureau Ed. Cuypers in Amsterdam. Deze keer die van Klazienis van Geijn en Jan Boterenbrood. Hierdoor is nu ook duidelijk geworden wie van de geportretteerden Ad Grimmon is. Obbe Norbruis onthulde deze ontdekkingen op de mooie nazomeravond van 3 september 2021 aan Frans van Burkom en het Archief Grimmon, aan de Vecht in Nigtevecht. Vandaag kwam Obbe tot een nieuwe ontdekking: ook Louis Goudman staat op de foto.
De zoektocht werd in 2013 gestart door het Archief Grimmon, dat in april 2014 een artikel over de herontdekking van Ad Grimmon in Amstelodamum publiceerde. Dat artikel is zeven jaar na dato op allerlei punten achterhaald door deze website over Ad Grimmon – ook wat betreft de geportretteerden bij Cuypers. Hun identificatie houdt de gemoederen van een aantal mensen met wie hierover in sindsdien contact is geweest al jarenlang bezig; ook zij hebben zich soms vergist. Maar gaandeweg kwam er duidelijkheid en met de laatste ontdekkingen van Obbe Norbruis zijn 16 van de 18 personen op de foto overtuigend herkend.
Ik zag de foto voor het eerst op 10 juli 2013, bij een bezoek aan Rob van Dijk, neef van Ad Grimmon’s echtgenote Joop (Jopie) van Dijk. Een jaar eerder was ook Radboud van Beekum bij Van Dijk langs geweest. Al in 2009 had Van Beekum een oproep gedaan voor onderzoek naar Ad Grimmon, over wie nauwelijks iets bekend was, in verband met de monografieënreeks van Stichting Bibliografieën en Oeuvrelijsten Nederlandse Architecten en Stedenbouwkundigen. BONAS was verbonden aan het toenmalige Nederlands Architectuurinstituut NAi (nu Het Nieuwe Instituut HNI) dat het Rijksarchief voor Nederlandse Architectuur en Stedenbouw beheert.
De oproep leverde niets op, maar een paar jaar later trof Van Beekum bij het – inmiddels helaas definitief gesloten – Antiquariaat Schuhmacher aan de Geldersekade in Amsterdam een koffer aan met een incompleet archief van Ad Grimmon. Op 4 april 2012 maakte hij een lijstje van de inhoud ervan en daardoor kwam hij bij Rob van Dijk terecht. Hij bezwoer Van Dijk dat Ad Grimmon op de Cuypers-foto stond en gaf hem Dijk een kopie van de foto met de tekst “Hier staat Ad Grimmon tussen”. Maar wie hij was kon niet worden vastgesteld. Er waren toen nog geen andere foto’s van Grimmon gevonden en Van Dijk kon de toen jeugdige Grimmon niet herkennen. De koffer kwam op 10 januari 2014 in bezit van het Archief Grimmon. Maar wie was Ad Grimmon op de foto, wie waren de zeventien anderen en waarom was de foto gemaakt?
De eerste identificatie van de tweeling Ad en Piet Grimmon in Amstelodamum is achteraf geheel onjuist gebleken – zoals wel meer bij verder onderzoek – maar resulteerde wel in een gezamenlijke zoektocht van het Archief Grimmon, Obbe Norbruis en Frans van Burkom; soms kregen we een reactie van anderen.
Intussen, op 3 april 2017, kon het Archief Grimmon wél aantonen bij welke gelegenheid de foto was gemaakt: het bureau van Cuypers had zojuist de vier ontwerpen voor de internationale prijsvraag voor het Vredespaleis in Den Haag ingediend.
Boven: Nico Lansdorp, Henk Elzinga, Ad Grimmon, Jan Boterenbrood, Jo Mulder?, Cris la Croix, Michel de Klerk, Willem Bijlard?, Jos Bekkers; onder: Fernand Bodson, Joan van der Mey, Louis Goudman, André Vlaanderen, Eduard Cuypers, Henri Estourgie, Klazienis van Geijn, Charles Estourgie, Piet Kramer
Over de geportretteerden ontstonden telkens nieuwe inzichten; de laatste stand van zaken is op bovenstaande foto te zien. De foto is afkomstig uit het archief van Cris la Croix en zijn zoon Willy, dat bij HNI is ondergebracht. Op het karton waarop de foto is geplakt zijn door Willy la Croix (later) enkele namen geschreven. Frans van Burkom ontcijferde de naam van Bodson en herkende ook de persoon.
Juliette Roding suggereerde Jo Mulder; Constant van Nispen noemde Willem Bijlard, maar over Mulder en Bijlard is nog twijfel.
Frans van Burkom constateerde dat de oren van Mulder op de foto van Bratsch en op latere foto’s verschillen; Obbe Norbruis merkte wel op dat Willem Bijlard’s broer Han in 1919-1927 bij Cuypers werkte De familie Estourgie wees drie broers Estourgie aan. Wat betreft Joseph Estourgie kan er enige gelijkenis worden gezien met de broers Henri en Charles, maar Joseph staat niet op de lijst van Cuypers’ bureaumedewerkers, ook al zou hij ingehuurd kunnen zijn.
De meeste eer komt toe aan Obbe Norbruis, die Nico Lansdorp, Jos Bekkers, en inmiddels ook Klazienis van Geijn en Jan Boterenbrood identificeerde – en nu ook een verrassende wending gaf aan de stand van zaken: op het karton van de Bratsch-foto was steeds ‘Goudriaan’ gelezen waar dat ‘Goudman’ moet zijn. Bovendien blijkt Louis Goudman degene te zijn waarvan werd verondersteld dat dit Joseph Estourgie zou zijn geweest; die staat niet op de foto.
De man achter Goudman is Henk Elzinga, zoals eerder door Obbe Norbruis genoemd. Zijn identificaties kwamen, behalve aan de hand van foto’s, ook tot stand door een vergelijking met de loonlijst van bureau Ed. Cuypers.
Inmiddels is niet meer zeker of Piet Grimmon bij Cuypers heeft gewerkt; wel zeker is geworden dat hij niet op de foto staat. Maar Ad Grimmon is, ook door foto’s die het Archief Grimmon recenter van hem heeft gevonden, nu dan toch ook geïdentificeerd.
@ Archief Grimmon, 17 oktober 2021
