Het rijk gedecoreerde interieur van woonhuis De Lairessestraat 39 in Amsterdam, dat meer dan een eeuw geleden werd gemaakt in nauwe samenspraak tussen opdrachtgever Soesman Konijn en (toen nog) tekenaar Ad Grimmon, heeft een beschermde status. Het interieur is het resultaat van Grimmon’s eerste grote opdracht, het was een prestigieuze opdracht, het was een opdracht waarbij hij zijn vriend, beeldhouwer John Rädecker betrok – én het zou een bijzondere opdracht in Grimmon’s professionele ontwikkeling zijn.
Maar hoe kwam Grimmon aan deze opdracht? Hij was 33 jaar, hij werkte als opzichter-tekenaar bij de afdeling Straatmeubilair van de Dienst der Publieke Werken van de gemeente Amsterdam, hij was in dienst geweest bij architectenbureaus van anderen, hij had een prijsvraag voor stadsversieringen gewonnen, hij maakte meubels en hij had tekenles gegeven. Hij zal de opdracht van de familie Konijn dus niet via zijn onderscheidende oeuvre hebben gekregen. Wel bijzonder was dat hij een paar jaar in Buenos Aires had gewerkt aan een opdracht voor de Britse Sir Ed. Poynter.
Opmerkelijk is ook dat de opdracht afkomstig was van een Joodse familie en dat álle particuliere opdrachten die Grimmon in de rest van zijn professionele leven verwierf, afkomstig waren van Joodse opdrachtgevers. Het belang van de vraag hoe Grimmon, met zijn katholieke achtergrond, aan deze eerste, zo bijzondere opdracht in de reeks was gekomen, werd hierdoor nog groter.
In april 2022 verscheen het boek Joodse familie Konijn, Genealogie van tien generaties, 1700-2022 van Tom Verwaijen. Daarin vond ik een foto van het huwelijk van Bram Konijn, zoon van Soesman en Julie, met Hanna Weijl.
Verwaijen, 2022, pag. 222 De foto is gemaakt op 19 december 1945, een half jaar na de oorlog waarin Bram’s beide ouders, zijn zus Martha en haar man in concentratiekampen waren omgekomen. Toen de foto werd gemaakt had Bram Martha’s beide ondergedoken kinderen, inmiddels 3 en 6 jaar teruggevonden. Enkele jaren later zou hij met hen en zijn gezin emigreren naar Californië en de kinderen adopteren.
Op de foto staan veertien mensen: twaalf familieleden Konijn, en ook: Mozes Salomon Vaz Dias en zijn echtgenote Rosette Speijer.Op de foto: Rosette 3e en Mozes 5e persoon vanaf links Zij moeten, gezien hun aanwezigheid als enige niet-familieleden bij zo’n persoonlijke bijeenkomst en zo kort na de oorlog, wel heel goede vrienden van de familie Konijn zijn geweest.
Vaz Dias was via zijn vrouw Rosette verwant aan de juweliersfamilie Speijer, die bekend moet zijn geweest met diamantair Soesman Konijn. Zelf was journalist Vaz Dias bekend geworden door het persbureau dat hij in 1904, op de jonge leeftijd van 23 jaar, had opgericht. In 2008 had hij een geweldige primeur die weer een andere familie van diamantairs, de Asschers, wereldberoemd maakte. Het nieuws betrof de spectaculaire opdracht van de Engelse koning voor het bewerken van de ‘Cullinan’ uit Pretoria, tot op heden de allergrootste ruwe diamant ooit gevonden; de opdracht zou naar Asscher in Amsterdam gaan.Meijer, 1998
Als journalist kende Vaz Dias ook Ad Regoort, de fotograaf met wie hij in 1915 een fotopersbureau zou oprichten, en Toos Brondgeest, journaliste bij het Handelsblad. Brondgeest en Regoort waren in 1914 getrouwd, met als getuige voor Ad Regoort: tekenaar Ad Grimmon. Het huwelijk hield nog geen vijftien maanden stand. Enkele maanden na de ontbinding ervan trouwde Grimmon zelf met Toos Brondgeest.
Vaz Dias en Grimmon moeten elkaar hebben gekend, Vaz Dias is wellicht de persoonlijke link geweest tussen Grimmon en Konijn – met wie Grimmon sindsdien ook zelf een persoonlijke, langjarige vriendschap zou onderhouden. In de jaren ’20, nadat hijzelf en Toos Brondgeest uit elkaar gingen, heeft hij zelfs tijdelijk bij de familie Konijn in huis gewoond aan de De Lairessestraat 39.Gesprek Peter Konijn, 30 september 2021
Restte de vraag of de naam Vaz Dias inderdaad bekend was bij de kleinkinderen van Soesman en Julie Konijn? Zeker, zo werd mij op 18 juni 2022 bevestigd door Peter Konijn, die zich Vaz Dias zelf nog herinnerde. Hij had ook nog navraag gedaan in de familie: we kenden hem allemaal, hij was aangetrouwd via Ro Speijer natuurlijk.
@ Archief Grimmon, 26 juni 2022
